18 mrt Boekentip! Sapiens, inspiratie of juist niet?
Vorige week plaatsten wij op Facebook het boek Mindgym van Wouter de Jong als boekentip om jullie te inspireren. Hier hebben we zoveel leuke reacties op gekregen dat we jullie vaker laten weten wat er in onze boekenkast staat. Deze week willen we jullie graag het boek Sapiens van Yuval Noah Harari meegeven. Ook om je te inspireren of toch niet? Wij vinden dit boek een echte aanrader. We stuitte ook op de volgende recensie die ons aan het denken heeft gezet. Want wat is inspiratie? Is het een bevestiging van wat we al weten, zouden we dan niet veel meer hebben aan expiratie:
“Inspiratie is big business. Inspirare betekent in letterlijke zin, vervuld worden van de goddelijke adem. De industrie van inspiratie belooft ons dat we creatief kunnen zijn, ons kunnen ontwikkelen en het leven beter kunnen begrijpen door inzichten die ons verheffen. We zoeken het in boeken, muziek, theater, goede gesprekken, alcohol, relaties, festivals, cursussen, meditatie en yoga.
In het boek Sapiens beschrijft Yuval Noah Harari de geschiedenis van de mens, of beter gezegd de menselijke soort Homo sapiens. Want er waren ooit nog wat meer menselijke rassen dan alleen de Homo sapiens.
Het verschil tussen de sapiens en de andere homo-rassen was dat de sapiensmensen verhalen verzonnen en zich gezamenlijk schaarden achter een idee, geloof of ideaal. Dat zorgde ervoor dat de sapiens extreem goed gingen samenwerken. Blijkbaar voer je succesvoller oorlog als je samen hebt verzonnen dat je het voor een gemeenschappelijke geloofsovertuiging doet dan wanneer je het alleen voor de overleving van de stam doet. Zo heeft de sapiens alle andere homo-rassen uitgeschakeld.
Wij, sapiens, zijn dus heel succesvol door onze ideeën. Dat waren eerst animistische ideeën; de bomen, de dieren, de wind, de rivieren hebben allemaal een ziel. Toen verzonnen we dat er goden met menselijke trekken leefden in de bergen of in de zeeën. Zij hadden relaties met elkaar en invloed op onze levens en bepaalden ons lot. Daarna bedachten we dat we dat er maar één god was die alles bepaalde en die we moesten dienen zodat we toegang tot de hemel kregen. Naast al die religieuze overtuigingen organiseerden we ook allerlei manieren van samenleven en samenwerken. Al die manieren van geloven en samenleven waren gebaseerd op ideeën die wij sapiens verzonnen; determinisme, autonomie, democratie, gelijkheid, kapitalisme.
Ik las dit boek en alles wat ik voor waar aannam bleek bedacht: de schoonheid van verlichting, het verwezenlijken van je potentieel, de verwerpelijkheid van het ongebreidelde kapitalisme, de nastrevenwaardigheid van gelijkheid, democratie als meest gezonde staatsvorm. Al deze overtuigingen die diep verankerd in mij zitten zijn volgens Harari op een bepaald moment door een redelijk intelligente apensoort genaamd Homo sapiens bedacht. Het zijn ideeën. Geen slechte ideeën, maar toch slechts ideeën.
Ik voelde me bepaald niet geïnspireerd door het boek van Harari. Eerder het tegenovergestelde. De goddelijke geest uit alles wat ik voor waar aannam werd eruit gezogen. Ex-spirare. Niets heeft meer waarde, want alles is ooit verzonnen door een of andere sapiens. Wat een leegte, wat een desillusie. Zelfs inspiratie is maar een idee. En misschien niet eens zo’n heel goed idee.
Want ik realiseerde me dat wat wij inspiratie noemen meestal bevestigt wat we al weten, een aanname versterkt of ons op een bepaalde manier geruststelt. Ons liefdesverdriet wordt bezongen door muzikanten, onze ambitie wordt aangewakkerd door de zelfhulpgoeroe en de yogaleraar stelt ons gerust met het idee dat we precies goed zijn zoals we zijn.
De staat van exspiratie leek me opeens veel waardevoller. Er ligt een wereld van nieuwe inzichten op ons te wachten in de verwarring, het ongemak en de ontworteling van je ideeën die exspiratie met zich meebrengt. Exspiratie dwingt je om de complexiteit van de wereld met nieuwe ogen te aanschouwen en beter te leren begrijpen. In een wereld van filterbubbles en digitale echokamers waar we bevestigd krijgen wat we al wisten, is exspiratie misschien wel het beste wat ons kan overkomen.”
Hoe kijk jij hiernaar? We zijn benieuwd! Plaats je reactie hieronder.