09 mrt Op zoek naar een goede balans in je leven? Dit is wat je kunt doen!
Werk moet leuk zijn, zo vinden we tegenwoordig. Waar vroeger werk vooral een fysieke arbeid was in ruil voor geld, vinden we het vandaag de dag vooral belangrijk dat we er plezier in hebben. Werk levert een belangrijke bijdrage aan onze kwaliteit van leven, want we brengen er een groot gedeelte van onze tijd door. Leuk werk geeft je energie, rot werk maakt je op termijn ziek. Maar is dit wel zo? In dit artikel leggen we je uit hoe het komt dat je werk of privé (of de combinatie hiervan) je uit balans doet raken. En vooral wat je er aan kunt doen om dat te voorkomen.
Verwachtingen
Niet alleen werk, het leven moet vooral bestaan uit hoogtepunten en plezier. Wanneer dit niet zo is, zijn we al gauw ontevreden. “Gewoon” is niet meer voldoende. Psychiater Dirk de Wachter verschijnt regelmatig in het nieuws met zijn boeken en columns die vooral gaan over zijn wachtkamer, gevuld met mensen die hulp zoeken met het lijden dat ‘gewoon’ bij het leven hoort. Volgens de Wachter moeten we leren plezier te hebben in de ‘gewonigheid’ van het leven en het lijden dat erbij hoort te accepteren.
Psychosociale stress
De drang dat alles fantastisch moet zijn, en dat het leven vooral gaat om het streven naar geluk, brengt druk met zich mee. Een weekend thuis zitten hoort er eigenlijk niet bij. Daarnaast lijken we geluk te kunnen kopen in producten zoals Coca-Cola (open happiness) of McDonalds (I’m Loving it). Tegelijk kunnen we op elk gewenst moment van de dag geconfronteerd worden met ons werk. Zowel overdag als ‘s avonds en in het weekend. Het continu streven naar geluk en de wens alle ballen in de lucht te houden brengen stress met zich mee. Stress op zich is niet verkeerd. Het is zelfs functioneel. In tijden waarin de mensheid nog in gevaar werd gebracht door levensbedreigende gevaren, zoals een beer in de bosjes, was acute stress de aanleiding tot een fight, flight of freeze reactie. Het maakte ons alert, stelde ons in staat van paraatheid, en redde ons het leven. Tegenwoordig hebben we hele andere vormen van stress, die in tegenstelling tot acute stress, chronisch zijn. Ons lichaam herkent het verschil echter niet en laat deze constante staat van alertheid ‘aan staan’, terwijl we gewoon op de bank zitten. En dat eist zijn tol.
Wat nu?
Maar hoe bieden we weerstand tegen de uitputtende vormen van stress en bouwen we voldoende momenten in die ons ontspannen en juist energie opleveren? Het ‘Job-Demands-Resources’ model van Schaufeli & Bakker (2003) biedt uitkomst. In je werk bekijk je enerzijds de eisen die de organisatie aan je stelt. Dit hoeft niet perse stressvol te zijn. Wanneer dit wel het geval is, is het niet per definitie slecht voor je, mits er maar voldoende ontspanning tegenover staat. Wanneer je echter onvoldoende herstelt blijft je lichaam continue geactiveerd, wat leidt tot uitputting en verminderde energie. Het hebben van energiebronnen is daarom belangrijk om in kunnen te spelen op de werkeisen. Heb je deze niet of onvoldoende, dan heeft dit naast een verminderde energie tevens effect op je werkmotivatie.
Ook het persoonlijke leven kennen de eisen aan de ene kant en energiebronnen aan de andere. Daarnaast speelt persoonlijkheid ook een rol. Ben je van nature optimistisch? Of zie je vooral beren op de weg. Houdt je van uitdaging? Of vindt je het fijn dat je weet wat er van je wordt verwacht. Kennis over wie je bent en waar jouw energiebronnen liggen is essentieel om regie te kunnen houden over je energie, en dus over je gezondheid. En dit noemen we persoonlijk leiderschap. Persoonlijk leiderschap zorgt er niet alleen voor dat je niet over je grenzen gaat, maar ook voor de mogelijkheid om bevlogen te raken in je werk. Bevlogenheid zorgt voor energie en motivatie, waardoor dingen niet al te veel moeite lijken te kosten. Dit is niet alleen prettig voor het individu, de organisatie heeft er ook profijt van.
Een taak voor onszelf én voor de werkgever
De sleutel tot een goede balans ligt dus bij jezelf. Niemand kan voorzien in jouw unieke behoefte en daarom is de taak aan onszelf om vast te houden aan wat we nodig hebben op ons werk en in ons privéleven. Dit klinkt simpel maar is niet gemakkelijk, want het betekent dat je regelmatig op je strepen moet staan terwijl je omgeving iets anders van je verwacht. Voor werkgevers betekent dit dat we medewerkers moeten faciliteren in het nemen van eigen regie. Investeren in momenten waarop we eens naar onszelf kijken om te ontdekken waar de energiebronnen en eisen precies liggen en helpen om assertief te zijn om dicht bij deze energiebronnen te blijven.
