19 jan Laat je niet tegenhouden door mensen met een krabmentaliteit
Door Cynthia Meevis
Even geleden ben ik met mijn kinderen een weekend naar Lauwersoog geweest. Een van de mooiste plekken van Nederland als je het mij vraagt. In de haven van Lauwersoog mochten de kinderen in een groepje old school krabben vangen. Eerst op zoek naar een stok, een lang touw eraan, en aan het uiteinde een wasknijper met daartussen een stukje spek. Onder toeziend oog van de ouders en een Groningse visser die dit hele proces begeleidde, zochten de kinderen tussen de vissersboten een goed plekje om de krabben te kunnen vangen. De visser zette een grote witte emmer klaar, om de gevangen krabben in te stoppen. Te merken aan de reacties vonden de ouders het spannender dan de kinderen. Want op het moment dat een krab gevangen werd, werd het een sport om hem ook daadwerkelijk aan de kant te krijgen want ze vielen steeds weer in het water. Hoe groter de krab, hoe spannender dit tafereel werd. Ook het publiek werd steeds groter. Bij het vangen van de eerste grote krab, vroeg de visser iemand om bij de emmer te blijven, want de krab kon eruit lopen. Maar bij de tweede krab, derde krab en alle volgende krabben was dat niet meer nodig. Want ze waren niet meer bezig om een uitweg uit de emmer zoeken maar ze waren vooral met elkaar bezig. Waarom?
De krabmentaliteit: ‘Als ik het niet kan hebben, dan jij ook niet!’
Wanneer je één krab in een emmer stopt, klimt hij er binnen enkele ogenblikken met zijn sterke scharen eruit, met speels gemak klimt hij de emmer uit en gaat hij zijn vrijheid tegemoet. Echter wanneer je meerdere krabben in diezelfde emmer stopt gebeurt er iets merkwaardigs. Wanneer een van de krabben probeert te ontsnappen en dicht bij zijn vrijheid is, houden de andere krabben hem tegen en wordt hij weer naar beneden getrokken. Toen ik dit aanschouwde moest ik denken aan het groepsgedrag in een organisatie. Een (te groot) ego dat de regels in de groep wil bepalen en hiermee het zelfvertrouwen van een ander probeert te temperen. Het uiteindelijke effect hiervan is dat dit competitieve gedrag kan leiden tot een collectieve ondergang, immers niemand heeft succes. Niemand kan de ‘emmer uitkomen’ omdat er niet samengewerkt wordt en een succes een ander gegund wordt. “Als ik het niet kan hebben, dan jij ook niet.”. Ik dook online wat verder in het schouwspel wat zich in de emmer afspeelde en ik stuitte op een Nieuw-Zeelandse studie waarbij de impact van deze krabmentaliteit op prestaties werd gekwantificeerd die een gemiddelde verbetering van de examenresultaten van 18% voor studenten aantoonde wanneer hun cijfers zo werden gerapporteerd dat anderen hun positie in gepubliceerde ranglijsten niet wisten. Dus wanneer er op basis van succes geen hiërarchie gevormd wordt dan zijn de prestaties beter.
Omring je met mensen die belangeloos willen dat je succes hebt
Net zoals bij de krabben zijn wij mensen in staat om veel meer te bereiken als we simpelweg samen zouden werken, maar bovenal dat we elkaar helpen om grote hoogtes te bereiken en aanmoedigen om te leven vanuit diens waarden. Maar als samenwerken het devies is dan is het goed om te kijken met wie je samenleeft. Je bent het gemiddelde van de vijf personen met wie je het meest omgaat. Je neemt gewoontes van elkaar over, deze kans wordt steeds groter hoe meer tijd je met elkaar doorbrengt. Welke vijf personen zijn dat in jouw leven? Zijn dit mensen die belangeloos willen zien dat jij succes hebt, of zijn dit mensen die je (onbewust) klein proberen te houden, terwijl dit eigenlijk veel over hunzelf verteld? Wanneer je door een veranderend groeiproces heengaat is het evident dat je door een andere bril naar deze mensen gaat kijken. Misschien herken je tussen deze mensen wel een (onbewuste) ‘krab’. Iedereen heeft zijn eigen proces, ook deze krab, en ook jij. En wellicht heb je op jouw specifieke tijdvak andere mensen nodig dan op een ander tijdvak. Wanneer je meer vanuit de juiste intentie wil gaan leven, vanuit jouw persoonlijke waarden, dan is er maar een die daar een keuze in kan maken om dat te doen. Dat ben jij zelf. Wil je een extra steuntje in de rug tijdens die groei, kies dan de mensen om je heen ook zorgvuldig. Voor veel mensen zijn dit bijvoorbeeld ook collega’s. Wil je een andere competentie ontwikkelen op je werk? Zoek de collega’s op waarbij je dit kunt leren, stap uit je comfort zone om op nieuwe mensen af te stappen. Wil jij op persoonlijk vlak een andere invulling geven aan de hand van jouw persoonlijke waarden? Go for it! Laat je door niemand tegenhouden en laat je stimuleren door positieve mensen om je heen.
Waarden kunnen niet zonder normen.
Maar leven naar je waarden, en je omringen met mensen waarmee je samen kunt groeien is niet genoeg. Waarden kunnen namelijk niet zonder normen. Normen worden geconcretiseerd vanuit jouw persoonlijke waarden. Je kunt ze zien als gedragsregels die je koppelt aan waar jij voor staat, maar waarvan je ook graag ziet dat de ander die goed na kan leven. Is een belangrijke waarde voor jouw bijvoorbeeld Persoonlijke groei? Dan ben jij voor jezelf gedreven om jezelf te ontwikkelen op bepaalde gebieden, dit wordt gestimuleerd wanneer jij in een omgeving werkt waar groei ook centraal staat. In die waarde kun je gelijkenissen met elkaar vinden en kun je ook met elkaar een norm stellen dat ontwikkeling een belangrijke pijler is. Zowel waarden als normen zorgen ervoor dat je juist vanuit verbinding kunt samenwerken. Dat je elkaar als gelijken ziet en dat er vanuit overvloed gehandeld kan worden.
Wees geen krab.
Toen ik aan de zijlijn stond om mijn kinderen aan te moedigen om de krabben te vangen, wilde ik dat zij succes hadden, dat zij blij waren en dat ze genoten van het proces hoewel ze het stiekem best spannend vonden. De emmer was al flink gevuld met zowel grote als kleine krabbetjes. Alle kinderen die daar tussen de boten in de haven van Lauwersoog stonden stimuleerden elkaar en het publiek wat er inmiddels omheen stond, stond mee te aanmoedigen en genoten mee van de blije gezichtjes van de kinderen. Hoewel er veel heel wat krabben in de emmer te vinden waren, was er op dat moment tussen de mensen geen ‘krab’ te vinden. Wees geen krab, niet voor jezelf en niet voor een ander. En laat je zeker niet tegenhouden, zet die ene stap die je altijd al wilde!